POChP (Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc) to jedna z najpoważniejszych chorób układu oddechowego. Charakteryzuje się stałą obecnością takich objawów jak przewlekły kaszel, duszność, męczliwość czy odkrztuszanie plwociny (gęstej wydzieliny z płuc). Wywołuje ją długotrwała ekspozycja na szkodliwe czynniki środowiskowe, jak dym tytoniowy, pyły i gazy. Choroba ta skutkuje nieodwracalnymi zmianami w miąższu płuc i w naczyniach płucnych, dlatego nie można jej wyleczyć.
POChP może przez długi czas rozwijać się bezobjawowo lub dając tylko skąpe, nieswoiste objawy, co utrudnia wczesne rozpoznanie i opóźnia rozpoczęcie leczenia. Stąd diagnostyka POChP bazuje na szeregu specjalistycznych badań, które mają na celu rozróżnienie tej choroby od innych schorzeń. Kluczowe etapy diagnostyczne omawiamy w naszym artykule.
Najpierw wizyta u lekarza rodzinnego
Każda osoba, która ma objawy POChP i znajduje się w grupie ryzyka choroby (osoby używające wyroby tytoniowe, ale też narażone na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem czy na szkodliwe czynniki, takiej jak pył i aerozole chemiczne, w środowisku pracy), powinna podzielić się swoimi obawami z lekarzem pierwszego kontaktu.
Lekarz przeprowadzi podstawowe badanie osłuchowe, zbierze wywiad i oceni, czy zasadne jest skierowanie pacjenta do poradni pulmonologicznej. Jeśli zgłoszone objawy i stan zdrowia pacjenta sugerują Przewlekłą Obturacyjną Chorobę Płuc, to kolejnym krokiem będzie już rozpoczęcie właściwej diagnostyki POChP.
Spirometria – kluczowe badanie diagnostyczne
Spirometria to najważniejsze badanie przeprowadzane w ramach diagnostyki POChP, służące ocenie funkcji płuc. Jest to badanie nieinwazyjne, bezbolesne, choć może być dość uciążliwe i męczące dla pacjenta, zwłaszcza mającego nasilone objawy ze strony układu oddechowego.
Badanie spirometryczne polega na wykonywaniu przez pacjenta serii kontrolowanych wdechów i wydechów przez ustnik aparatu spirometrycznego. Procedura ta pozwala na ocenę dwóch wskaźników:
- FVC (Forced Vital Capacity)– wskaźnik natężonej pojemności życiowej płuc.
- FEV1 (Forced Expiratory Volume in 1 second)– wskaźnik objętości powietrza wydychanego w pierwszej sekundzie nasilonego wydechu.
Wynik badania spirometrycznego jest następnie analizowany przez lekarza pulmonologa. Nie przesądza jednak ani o zdiagnozowaniu, ani wykluczeniu Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc.
Ponieważ objawy POChP mogą być tożsame z tymi towarzyszącymi innym chorobom układu oddechowego czy sercowo-naczyniowego, konieczne jest przeprowadzenie kolejnych specjalistycznych badań.
Badania uzupełniające diagnostykę POChP
Konieczność zróżnicowania POChP od innych chorób to główny powód, dla którego diagnostyka POChP jest stosunkowo długotrwała. W jej ramach pacjent zostanie poddany także pletyzmografii, czyli zaawansowanemu badaniu funkcji płuc, które ocenia całkowitą pojemność płuc (TLC), objętość zalegającą (RV) i czynnościową pojemność zalegającą (FRC).
Kolejnym badaniem jest RTG klatki piersiowej, czyli badanie obrazowe, które może ujawnić cechy rozdęcia płuc, pozwalając również wykluczyć inne choroby układu oddechowego, takie jak gruźlica czy nowotwory.
Bardzo ważnymi badaniami przeprowadzanymi w ramach diagnostyki POChP są gazometria i pulsoksymetria. Badania te służą ocenie utlenowania krwi i obecności hipoksemii (niedotlenienia) lub hiperkapnii (zwiększonego stężenia dwutlenku węgla we krwi).
Z uwagi na fakt, że POChP często współwystępuje z chorobami sercowo-naczyniowymi, diagnostykę uzupełnia się o echo serca i EKG, czyli badania pozwalające wykryć ewentualne nadciśnienie płucne oraz ocenić funkcję serca.
Diagnostykę POChP uzupełniają ergospirometria i test 6-minutowego chodu, czyli badania służące ocenie wydolności wysiłkowej pacjenta. Pomagają one również w planowaniu późniejszej rehabilitacji oddechowej w przypadku potwierdzenia choroby.
Podsumowanie
Choć diagnostyka POChP wydaje się być bardzo męcząca i angażująca, to jest niezbędna dla rozpoznania choroby na jak najwcześniejszym etapie. Znacząco zwiększa to szanse chorego na złagodzenie nasilenia objawów (dzięki podjęciu odpowiedniego leczenia) i tym samym na uniknięcie inwalidztwa.
